مقدمه:

در سالهای اخیر در کشورهای توسعه یافته با دو هدف کمک به حفظ محیط زیست و کاهش آلودگی مواد پلاستیکی و همچنین حل معضلات بهداشتی، تحقیقات گسترده ای در زمینه تهیه مصنوعات بسته بندی (مورد استفاده در صنایع غذایی، کشاورزی و حتی پزشکی) از پلیمرهای پوسیدنی گیاهی صورت گرفته است.

در حال حاضر پلیمرهای گیاهی در کشورهای اروپایی بطور گسترده در بسته بندی مواد غذایی بصورت یکبار مصرف، فیلمهای بادی، در شکل کیسه های بسته بندی و فیلمهای وکیوم مواد غذایی استفاده می گردد. از آنجایی که کشورمان ایران، امروزه با انباشت زباله های پلاستیکی به عنوان عاملی غیر قابل کنترل و تهدید کننده محیط زیست روبروست، لذا تولید و استفاده از پلیمرهای گیاهی در صنایع مختلف، نقطه عطفی در کاهش آلودگی ها در محیط زیست خواهد بود.

تولیدات تهیه شده با موادی مانند نشاسته ذرت ضمن قابلیت تبدیل به محصولات مختلف مشابه ظروف پلاستیکی، علاوه بر مبرا بودن از آلودگی ها و معضلات مواد پلاستیکی، همگام با محیط زیست بوده و پس از مصرف و تبدیل شدن به زباله مشکلات سابق را به همراه نخواهد داشت.

امید است با توسعه صنایع سبز و آگاهی شما مردم عزیز در استفاده از محصولات مناسب، محیط زیست پاکی را برای فرزندانمان به یادگار بگذاریم.

ظروف یکبار مصرف پلاستیکی:

تا چند سال پیش که  استفاده از ظروف یکبار مصرف پلاستیکی هنوز در میان مردم متداول نشده بود، مردم  نذورات و ذخیره سازی مواد غذایی خود را در کاسه های فلزی و بشقابهای  ملامینی و استیل  انجام میدادند ( ظروف قابل شست و شو) و مشکلی برای نظافت و محیط زیست شهر وجود نداشت.

این در حالی است که متاسفانه در چند سال اخیر بنا به عللی چون افزایش تولید ظروف یکبار مصرف پلاستیکی و پایین بودن قیمت این ظروف  و همچنین راحتی  استفاده از آنها به  علت نداشتن مشکلاتی همچون  شست شو و غیره ..   نذورات بیشتر در ظروف یکبار مصرف که از جنس پلاستیک می باشد توزیع می شوند که معضلات زیادی برای  نظافت و محیط زیست شهری  به همراه داشته است  که این  معضلات  از نظر بهداشتی، اقتصادی  و مالی  بسیار مهم می باشند. در این چند سالی که  استفاده از ظروف یکبار مصرف پلاستیکی  در میان مردم مخصوصا” در  مراسم مذهبی زیاد می باشد، صبح  روز ۱۱ محرم و همچنین اعیاد مذهبی، تمامی سطح  محلات شهری پوشیده از  ظروف یکبار مصرف می باشد که یاد آوری آن باعث ناراحتی خیلی از مردم و دوستداران محیط زیست می شود .

مشکلات ناشی از ظروف یکبار مصرف پلاستیکی:

۱ – سلامتی :  همه می دانند  این ظروف از جنس پلاستیک می باشند که  مواد پلاستیکی  در دمای بالای ۵۰ درجه، با آزاد کردن مولکولهای خود در مواد غذایی از نظر بهداشتی باعث به خطر انداختن سلامتی استفاده کنندگان می شوند که حتی استفاده از این ظروف  سرطان‌زا نیز می باشد. از طرف دیگر تماس مواد غذایی با مواد پلاستیکی حتی به طعم غذا لطمه وارد می‌کند در واقع هنگامی که غذای داغ در ظروف پلاستیکی شفاف، رنگی و حتی فومی ریخته می‌شود، مواد سمی پلاستیکی وارد غذا می‌شود. برخلاف تصور عموم، ظروف یک بار مصرف اسفنجی (فومی)‌ مواد اسیدی را بیشتر به داخل خود می‌کشد و این ظروف بعد از ریختن مواد غذایی داغ، اسیدی و چرب به  تدریج طی زمان دچار کاهش وزن می‌شوند و در واقع مواد سمی به غذا وارد و سپس در بافت چربی بدن ذخیره می‌شود و کم‌‌کم به یک ماده سرطان‌زا تبدیل خواهد شد.مواد سمی تجمع‌یافته در بافت چربی بدن بتدریج موجب خستگی، عصبیت، بی‌خوابی، کم شدن پلاکت‌ها و گلوبین، غیرعادی شدن کروموزوم‌ها و شیوع انواع سرطان‌ها خواهد شد. بتازگی اتفاق دیگری که در تولید ظروف یک‌بار مصرف افتاده، رنگی کردن این ظروف است که علاوه بر انتقال مواد تشکیل‌‌دهنده پلاستیک، سایر مواد افزودنی شیمیایی را هم به داخل غذا وارد می‌کند و اثرات سوء بیشتری بر سلامت مردم دارد.

۲ – زیست محیطی :  از طرفی تعدادی از مردم پس از استفاده مواد غذائی داخل این ظروف  با رها کردن  زباله های  آن  در سطح شهر هم باعث کثیفی سطح شهر می شوند، و هم با ورود این زباله در جوی آب و نهرهای داخل شهرها وهدایت آنان به فاضلاب شهری، تجمع این ظروف  باعث گرفتگی معابر آب  و طغیان  آب نهرها به خیابان و سطح شهر می شود که موجب مختل شدن حرکت مردم و راه بندان در بعضی از نواحی شهر می گردد و همچنین بعلت پاشش آبهای  آلوده فاضلاب  توسط خودروها به اطراف، باعث نشر آلودگی در سطح شهر می شوند و در ادامه میسر، این مهمان ناخوانده همراه با فاضلاب  وارد زمینهای کشاورزی شده و در سطح زمین کشاورزی پخش می گردد که این زباله ها با طول عمر زیاد در زمین های کشاورزی (برای چند صد سال یا چند هزار سال ) باعث آلودگی خاک کشاورزی و کم شدن حاصل خیزی خاک زمینهای کشاورزی می شوند، از طرفی آلودگی حاصل از این مواد در محصولات کشاورزی می تواند با ورود در چرخه غذائی انسانها باعث کاهش مصونیت بدن در مقابل بعضی از بیمارها شود و در بعضی مواقع این آلودگیها می توانند باعث افزایش شیوع  بیماریهای اپیدمی مانند آنفولانزای مرغی وخوکی شوند که باعث بالا رفتن هزینه درمان در جامعه می شود.

۳ – اقتصادی : از طرفی ثروت خدا دادی همچون مواد نفتی  به جای اینکه در کشور به ساخت قطعات و تجهیزاتی صنعتی با کاربری بالا اختصاص داده شود و از مواد نفتی استفاده بهینه بشود، با ساخت ظروف یکبار مصرف پلاستیکی “طلای سیاه ” را به چیزی کم بها تبدیل می کنیم که استفاده از آن برای چند دقیقه است ودفع زباله آن نیز خیلی پر هزینه می باشد.

۴ –بهداشتی : به تازگی نیز مشکل بزرگتری در تولید ظروف یکبار مصرف پلاستیکی پیش آمده است و این مشکل همان بازیافت یا ساخت ظروف یکبار مصرف از زباله پلاستیکی غیر بهداشتی است که تولید  این ظروف بیشتر در کارگاه هایی انجام می شود که هیچ مجوزی از نهادی رسمی ندارند و به دور از چشم مامورین بهداشت انجام می شود و خدا می داند که آنها ظروف یکبار مصرف خود را با چه مواد ضایعاتی می سازند و بر سر سلامتی مردم چه خواهد آمد.

ظروف یکبار مصرف گیاهی:

با توجه به مشکلات اشاره شده در خصوص ظروف یکبار مصرف پلاستیکی، باید برای سلا‌متی خود  به سمت استفاده از ظروف گیاهی برویم. از آنجا که ظروف «زیست تخریب پذیر» قابلیت تجزیه سریع در خاک را دارند، این‌گونه مواد اثرات سوء زیست‌محیطی نیز ندارند و با توجه به اینکه در ظروف یکبار مصرف گیاهی بین ماده غذایی و ظرف برهم کنش وجود ندارد، بنابراین می‌توان از آنها برای انواع غذاها و مایعات گرم و حتی روغنی استفاده کرد.  در ظروف یکبار مصرف گیاهی به دلیل ماهیت مواد تشکیل‌دهنده گیاهی (عمدتا نشاسته) مواد سمی شیمیایی وارد غذا نمی‌شود و سلامت افراد را تهدید نمی‌کند، ضمن آن که از آنجا که این ظروف در خاک و طی مدت حداکثر ۶ ماه مانند برگ گیاهان پوسیده می‌شوند و به چرخه طبیعت برمی‌گردند، مشکلات زیست‌محیطی پلاستیک‌ها را نیز ندارد.

در واقع از آنجایی که ظروف یکبار مصرف گیاهی از مواد طبیعی گیاهی نظیر نشاسته ذرت،‌ سیب زمینی و گندم‌ ساخته شده و در تولید آن از موم عسل و روغنهای گیاهی،‌ گلوتن و سلولز به منظور ایجاد خاصیت پلیمری و ضدآب (آب گریزی) آن استفاده شده است، دارای مزایایی هستند که به دلیل عدم استفاده از مواد شیمیایی، در هنگام استفاده از مواد داغ و چرب هیچگونه مواد مضری از آن در غذا آزاد نمی شود، دوره تجزیه پذیری آنها در طبیعت بسته به شرایط فشار، دما و میکرو ارگانیسمهای خاک متغیر است اما کوتاه می باشد، صرفه جویی در مصرف انرژی به دلیل تولید در دمای بسیار کمتر از ظروف یکبار مصرف با منشا ‌شیمیایی، عدم وابستگی به مواد نفتی و عدم استفاده توسط سودجویان به منظور بازیافت غیراصولی نیز از جمله فواید این محصولات است.

مزایای استفاده از ظروف یکبار مصرف گیاهی:

-       سازگاری با محیط زیست (تجزیه پذیری در خاک حداکثر پس از شش ماه)

-       عاری از هرگونه اثرات مضر مواد پلاستیکی به دلیل تماس با غذای داغ

-       بدون هیچ گونه آثار تخریبی بر محیط زیست پس از تجزیه شدن در خاک

-       تهیه شده از منابع اولیه تجدید پذیر سالانه

-       عدم وابستگی به مواد اولیه نفتی

-       تقویت و توسعه صنایع کشاورزی

-       مصرف انرژی کمتر در فرایند تولید

-       امکان استفاده در صنایع بسته بندی غذایی صنایع کشاورزی، اسباب بازی کودکان و مصارف پزشکی